‘Kōrero Māori i ngā wā katoa, i ngā wāhi katoa’
‘Kōrero Māori i ngā wā katoa, i ngā wāhi katoa’ koinei tētehi o ngā tino kōrero i a au i te kura takawaenga, i ngā tau rua tekau kō atu (auē kua kaumātua haere!) – mai i taua wā, i mahara ake ahau ‘ka pēwhea rā mehemea i tahuri rā tātou ki te whakamātau i tērā kōrero?’, Inā hoki ko te ao e noho ana tātou, he ao kōrero Pākehā, ka mutu, ka pēnei mai koe ka rere te reo i ngā hui Māori, engari, hāunga ngā kura reo me ngā hui reo, ko te nuinga o ngā hui Māori ko te reo matua, ko te reo Pākehā tonu.
Nō reira, e whitu tau ka mahue ake nei, i hihiri aku whakaaro ki te kōrero Māori anahe mō te marama o Mahuru (me kī, Hepetema), ko tōku kotahi noa iho i aua rangi tīmatanga, nā wai nā wai, ka whāia mai hoki ahau e ētehi, arā ko Kapi Peita rāua ko Mikaere Paki tērā – ka mihi rā ki a kōrua e hoa mā.
E mahara pai ana au ki taua rangi tuatahi, pūnganangana katoa ana au ki te kōrero Māori, horopū ana au ki te whakaū i tāku i whakaaro ai, i tāku i kī taurangi ai, arā, kia noho mai ko te reo hei reo matua mōku i te roanga o te marama, ahakoa ki whea, ahakoa kōrero ki a wai.
I taua rangi tuatahi, i kawea tētehi o ō mātou hoa mahi ki tōna tūranga hou ki te kuratini o Tauranga, pai noa iho, he pōwhiri hoki, waimarie hoki i mōhio tō mātou ope ki taku kaupapa, nō reira i reira rā rātou ki te whakamōhio i ō mātou kaimanaaki i te wā o te kaputī, he aha tāku e whai nei. Mutu kau ana te kaputī kua mihia ngā ringawera, ā, kua huri mātou ki te hoki, kua whakarārangi haere te iwi ki te poroporoaki haere i a mātou, me te aha kua haere mātou ki te rūrū i a mātou e wehe atu nei, i reira kua kī mai tētehi ki a au i te rārangi ‘It was lovely to have you here today’, i reira, i rere noa taku whakautu ‘thank you for having us’, aiiii! Kua hapa!
Ahakoa tērā hapa iti nei, i whakamā ahau, i ngere ahau, i te korenga ōku e ū ki tāku i kī ai. Heoi anō, tahia te marae, me tīmata anō. Ko te mea nui, i ū tonu te haere ki taku pae tawhiti – koinei tāku ki a koutou. Kāore e kore, ka pērā hoki koe, ka hapa, engari, kia ū! Kei makere rawa i te waka, i reira he uaua ki te piki mai anō.
I ia tau, ka pātai mai ētehi ki a au ‘ka rongo tonu koe i te āmaimai? Ka rongo tonu koe i te anipā?’ Ko taku whakautu: āe! He tangata ahau! He māori hoki kia rangona aua kareāroto inā kawea ai tētehi mānuka, heoi anō, ka rongo tonu ahau i te pūnganangana, i te hiamo, i te aroha anō hoki ki te kōrero i te reo ki te ao mō te roanga atu o Mahuru. Ka ora taku ngākau, ka piki hoki taku wairua i taku mōhio, arā noa atu te hokowhitu o Mahuru e hāpai ana i tēnei kaupapa.
